Ecocheques
Een ecocheque is een extralegaal voordeel dat een werknemer van zijn werkgever kan krijgen. Deze cheques zijn vrijgesteld mits naleving van de voorwaarden vrij van belastingen en sociale bijdragen. Werknemers moeten ook geen eigen bijdrage betalen voor ecocheques.
De doelstelling van de sociale partners bij de uitwerking van het stelsel van ecocheques was om de netto-koopkracht van de werknemers te verhogen door de toekenning van een voordeel dat specifiek bestemd is voor de aankoop van producten of diensten met een ecologisch toegevoegde waarde.
Limitatieve lijst
Met ecocheques kan men enkel de producten aankopen die opgenomen zijn in een limitatieve lijst met ‘toegelaten’ producten en diensten.
De NAR publiceerde op 20 februari 2009 een dergelijke limitatieve lijst. Deze lijst geldt in principe voor onbepaalde duur, maar wordt om de twee jaar geëvalueerd door de sociale partners. De sociale gesprekspartners zijn evenwel overeengekomen dat toekomstige evaluaties van de lijst eventueel binnen een kortere termijn van start kunnen gaan.
Bij deze evaluatie wordt er rekening gehouden met de nieuwe ecologische inzichten en beleidsontwikkelingen, maar ook met de nood aan stabiliteit van het stelsel van de ecocheques. De lijst met producten en diensten die met ecocheques kunnen worden aangeschaft, werd reeds meermaals geactualiseerd en uitgebreid.
De sociale partners zijn de verbintenis aangegaan (adviezen nr. 2.200 en nr. 2.232) om te overwegen een nieuwe categorie aan de lijst toe te voegen, voor de korte keten
Vanaf 1 januari 2022 geldt er een nieuwe geactualiseerde lijst.
Korte keten
De korte keten moet een meer duurzame consumptie van lokale land- en tuinbouwproducten stimuleren. Het nagestreefde doel is een rechtstreekse relatie tussen de producent en de consument tot stand te brengen, en zo te zorgen voor een grotere betrokkenheid van die laatste. Bovendien is de korte keten een manier om consumenten inzicht te geven in en te sensibiliseren rond de land-/tuinbouwpraktijken en de productieprocessen, alsook de seizoenen en de duurzaamheid van de productie en de afzet.
Vanaf 1 januari 2022 kunnen werknemers met hun ecocheques ook land- en tuinbouwproducten aankopen in de korte keten (verkopers met het erkende logo ‘Recht van bij de boer’ of ‘En direct de la ferme’).
De korte keten is de rechtstreekse verkoop aan de consument door een land- of tuinbouwer in hoofdof bijberoep, als natuurlijk persoon of rechtspersoon, of door één tussenschakel, van zijn eigen producten of een deel daarvan, of van verwerkte/afgeleide producten. Er moet een drempelwaarde van 50% producten in de korte keten worden bereikt. Voor verwerkte/afgeleide producten moeten de gebruikte grondstoffen in principe afkomstig zijn uit de eigen productie van de landbouwer of uit de lokale omgeving. Het lokale karakter is immers een belangrijk aspect van de korte keten.
Actoren uit de grootdistributie en de voedselverwerkende industrie worden niet als korte keten beschouwd, omdat het product niet langer eigendom van de producent is en de producent niet onafhankelijk zijn prijs kan zetten.
Het gaat bijvoorbeeld om:
- hoeves of hoevewinkels, al dan niet op het bedrijf gelegen;
- automaten;
- zelfpluk;
- boerenmarkten;
- “voedselteams”: een voedselteam is een groep mensen uit dezelfde buurt die samenwerken om een waaier aan voedingsproducten rechtstreeks bij de producent aan te kopen. De leden van elk team hebben toegang tot een webwinkel en kiezen uit producten van producenten die een aanbod hebben voor desbetreffend team. Het team beschikt over een eigen depot of opslagplaats, waar het bestelde voedsel wekelijks wordt geleverd. Elk teamlid stort het bedrag dat hij verschuldigd is op de gezamenlijke rekening, en vanaf die rekening betaalt de groep de producenten;
- afhaalpunten van groentenabonnementen;
- CSA-boerderijen (Community Supported Agriculture): dit is de aankoop
van een (jaar)abonnement voor de zelfpluk van fruit/groenten rechtstreeks op de productieplaats; - webwinkels;
- coöperaties;
- buurderijen.
De voornoemde verkooppunten die voldoen aan de principes voor de verkoop in de korte keten, kunnen het door de VLAM en APAQ-W erkende label “Recht van bij de boer” of “En direct de la ferme” toegekend krijgen.
Bron: CAO nr. 98/9 van 12/12/2021 tot wijziging van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 98 van 20 februari 2009 betreffende de ecocheques; NAR – Advies Nr. 2.260 van 21 december 2021 – Ecocheques – Bespreking van de lijst – Cyclus 2020 – Follow- up van het advies nr. 2.200 en het advies nr. 2.232.
