Naast de reeds bestaande thematische verloven (palliatief verlof, ouderschapsverlof, medisch bijstandsverlof) komt er vanaf 1 oktober 2019 een nieuw thematisch verlof bij. Het gaat over het zogenaamde ‘mantelzorgverlof’.
Hieronder worden de krijtlijnen van het mantelzorgverlof uiteengezet.
Wat is mantelzorg?
Het is de voortdurende of regelmatige hulp en bijstand voor een persoon (hierna: zorgbehoevende) door een andere persoon (hierna: mantelzorger). De mantelzorger zal een bepaalde tijd op psychologisch, sociaal of moreel vlak investeren, maar ook op fysiek of materieel vlak. De tijdsinvestering door de mantelzorger heeft een invloed op diens beroeps- of familiale situatie.
Voorwaarden
De volgende voorwaarden moet voldaan zijn voor de opname van mantelzorgverlof.
- De werknemer is een erkende mantelzorger. De erkenning wordt aangevraagd bij de mutualiteit door een verklaring op erewoord. De wet legt volgende voorwaarden op ter erkenning als mantelzorger:
- meerderjarig of een ontvoogde minderjarige zijn;
- een vertrouwensrelatie of een nauwe, affectieve of geografische relatie opgebouwd hebben met de geholpen persoon;
- een bestendig en daadwerkelijk verblijf in België hebben;
- ingeschreven zijn in het bevolkings- of vreemdelingenregister.
- de bijstand en hulp niet beroepshalve, kosteloos en in samenwerking met ten minste een professionele zorgverlener verstrekken;
- rekening houden met het levensproject van de geholpen persoon.
Er is geen familiale band vereist waardoor het dus niet noodzakelijk om zorg aan familieleden moet gaan.
- De zorgbehoevende moet erkend zijn en zijn hoofdverblijfplaats in België hebben. De erkenning is afhankelijk van de mate van zorgbehoevendheid. De wet voorziet zelf een aantal categorieën van personen die in aanmerking komen.
Opname van het mantelzorgverlof
Voor de opname zal gekeken worden naar de tewerkstellingsbreuk van de betrokken werknemer, namelijk of deze voltijds of deeltijds werkt.
Een voltijdse werknemer kan zijn prestaties volledig schorsen ofwel verminderen met 1/5 of 1/2. Een deeltijdse werknemer kan daarentegen zijn prestaties enkel volledig schorsen. Let wel, een KB kan hierop een uitzondering voorzien en bepalen dat een deeltijdse werknemer onder bepaalde voorwaarden toch zijn prestaties gedeeltelijk kan verminderen.
Duurtijd van het mantelzorgverlof
De duurtijd is beperkt per zorgbehoevende persoon:
- Een maand bij een volledige schorsing OF
- Twee maanden wanneer de prestaties met 1/2 of 1/5 verminderd worden.
Hieruit volgt dat een cumul tussen beide opties onmogelijk is. Een werknemer die reeds één maand zijn prestaties volledig geschorst heeft, kan voor dezelfde zorgbehoevende niet nogmaals zijn prestaties voor 2 maanden verminderen.
Een KB kan de duurtijd van de volledige schorsing verlengen tot maximaal 6 maanden, ofwel 12 maanden vermindering van prestaties.
Er is geen verplichting over de wijze waarop de vermindering opgenomen moet worden. Wel is er een akkoord tussen de werkgever en werknemer noodzakelijk. De totale vermindering moet evenwel gemiddeld gedurende de periode van mantelzorgverlof overeenstemmen met 1/2 of 1/5.
Een werknemer kan dus bijvoorbeeld één week op vrijdag thuisblijven wegens mantelzorgverlof, en de week erop maandag zolang dit in onderling overleg met de werkgever geregeld werd.
De totale maximumduur van het mantelzorgverlof per werknemer is bij een voltijdse schorsing 6 maanden en bij vermindering van prestaties 12 maanden.
Overige bepalingen
De aanvraagprocedure is volledig gelijklopend aan de aanvraagprocedure voor medische bijstandsverlof. De werknemer zal dus 7 dagen vóór de aanvang van het verlof de werkgever hiervan schriftelijk op de hoogte moeten stellen. Bij de aanvraag zal de werknemer het attest van de erkenning van de hoedanigheid van mantelzorger en van de zorgbehoevende persoon moeten toevoegen.
Een KB kan de nadere voorwaarden en regels voor de toekenning en uitoefening van dit recht vaststellen.
Tijdens het mantelzorgverlof heeft de werknemer recht op uitkeringen van de RVA. Een KB kan de nadere regels hierover bepalen.
Ten slotte geldt ook dezelfde ontslagbescherming als bij andere thematische verloven, en de gelijkstelling voor de pensioenberekening.
Inwerkingtreding
Vanaf 1 oktober 2019 kunnen de werknemers een aanvraag mantelzorgverlof indienen bij de werkgever.
Bron: Wet van 17 mei 2019 tot erkenning van de mantelzorgers, BS 2 juli 2019.
