De NAR heeft zicht uitgesproken over de bestemming van verloren of niet-gebruikte bedragen van maaltijd-, eco-, sport- en cultuurcheques en consumptiecheques n.a.v. een vraag van de minister van Sociale zaken.
Minister van Sociale Zaken
Deze cheques zijn loonvoordelen die onder bepaalde voorwaarden vrij van sociale en fiscale lasten kunnen zijn. Eén van die voorwaarden is de beperkte geldigheidsduur.
Er wordt daarbij vastgesteld dat de bedragen die zijn gekoppeld aan de waarde van de cheques die verloren gaan of niet gebruikt worden binnen de bepaalde geldigheidstermijn, momenteel op de rekeningen van de uitgiftebedrijven blijven staan. Vanuit de minister van Sociale Zaken werden volgende mogelijke bestemmingen geopperd:
- Toekenning aan de Belgische Federatie van Voedselbanken;
- Terugbetaling aan de werkgevers, na aftrek van de fiscale en sociale lasten. Dit brengt echter een extra administratieve belasting met zich mee en de vraag van de aanrekening van die sociale en fiscale lasten daar het initiële voordeel er niet aan onderworpen is;
- Terugvloeiing naar het Globaal beheer van de sociale zekerheid, naar een fonds met een bijzondere opdracht of de staatskas.
Advies nr. 2.171
De NAR heeft zich in een voorgaand advies reeds uitgesproken hierover (advies nr. 2.171) waarbij werd benadrukt dat de maaltijd- en ecocheques extralegale voordelen zijn die door de sociale gesprekspartners zelf gefinancierd worden, waarvan de begunstigden, de werknemers, integraal gebruik moeten kunnen maken. Er werd daarbij gevraagd (technische/technologische) oplossingen en de bijbehorende modaliteiten worden onderzocht opdat de bedragen van maaltijd- en ecocheques die niet op de vervaldag worden uitgegeven, opnieuw geactiveerd zouden kunnen worden.
Algemene tendensen gebruik cheques
Wat het gebruik van de sociale cheques door de begunstigden ervan betreft, wordt opgemerkt dat de meeste begunstigden hun cheques op zeer korte termijn spenderen. 84 % van de begunstigden van maaltijdcheques geeft deze cheques binnen een maand uit.
Bovendien zijn de niet-gebruikte bedragen over het algemeen gering en worden ze vooral niet opgebruikt omdat mensen naar het buitenland vertrekken, van werkgever veranderen of die verlaten, met (brug)pensioen gaan of vergeten ze te gebruiken, ondanks herinneringen van de uitgever.
Het volume van niet-opgenomen cheques is ook sterk gedaald en er wordt verwacht dat dit nog verder zal blijven dalen naarmate de laatste ecocheques in papieren vorm uit het circuit zijn verdwenen.
Oplossing?
De uitgevers stellen voor dat de begunstigde, binnen drie maanden na de vervaldatum van vervallen sociale cheques, de uitgever kan vragen de cheques te reactiveren. De gereactiveerde cheques zouden dan nog tot 3 maanden na die reactivering kunnen worden gebruikt. Het zou daarbij om een eenmalige reactivering gaan, d.w.z. voor elke uitgegeven cheque kan slechts eenmaal om reactivering gevraagd worden. Er zou daarbij echter geen beperking zijn van het aantal cheques of het bedrag (geen minimumbedrag).
De NAR is van mening dat deze oplossing gebruikt moet worden voor ecocheques, maaltijdcheques en Corona-/en consumptiecheques.
Er zou daarbij wel voorzien moeten worden voor de uitgevers in de mogelijkheid om de kosten die zij effectief hebben gemaakt, terug te vorderen. Dit zou een signaal moeten zijn om in de toekomst meer oog voor de vervaldata te hebben. Gelet hierop moeten aan de begunstigden herinneringen worden gestuurd betreffende de vervaldata van cheques (dit zou reeds ingevoerd zijn door de uitgevers). Bovendien zou intensiever kunnen worden gecommuniceerd, ook omtrent informatie over elk beschikbaar saldo en de vlottere raadpleging ervan.
Het aangerekende bedrag reactivering zou per reactivering, niet meer dan 5 euro mogen bedragen (= bedrag ten laste van werknemer in geval van verlies of diefstal van hun elektronische kaart).
Daarbij zou er gefaseerd te werk worden gedaan. De eerste aanvraag voor reactivering zou gratis zijn, maar moet wel gepaard gaan met een mededeling waarin wordt aangegeven
dat voor eventuele volgende aanvragen in beginsel een vergoeding moet worden betaald, waarvan het bedrag aan de begunstigde moet worden meegedeeld. Voor latere vragen kunnen daarna dan reactiveringskosten in rekening worden gebracht, tenzij de begunstigde kan aantonen dat er sprake is van overmacht. Voor elk nieuwe reactiveringsaanvraag moet een nieuwe mededeling gebeuren. Daarbij geldt dat de kost slechts per aanvraag mag aangerekend worden, ook al betreft de reactivering meerdere “pakketten” vervallen sociale cheques (vb. een aanvraag m.b.t. 3x een maand vervallen maaltijdcheques).
Ten slotte moeten uitgevers meer algemene informatie verstrekken over de mogelijkheid van reactivering en de nadere regels daarvoor, alsmede over de kosten die hiermee gepaard kunnen gaan.
De NAR wil dat deze aanpassingen zo spoedig mogelijk in de wet- en regelgeving worden aangebracht, zodat de uitgevers nog voldoende tijd hebben om de structurele oplossing in 2022 uit te voeren.
Ministerraad 14 oktober 2022
De ministerraad heeft een ontwerp van KB goedgekeurd voor de reactivering van vervallen maaltijd-, eco- en consumptiecheques. Het ontwerp voorziet een procedure voor de reactivering van vervallen maaltijd-, eco- en consumptiecheques om het probleem van de vervallen cheques te verlichten.
De voorwaarden van de procedure zijn als volgt:
- binnen 3 maanden na het verstrijken van de vervallen cheques kan de werknemer de uitgever van de cheque vragen deze opnieuw te activeren voor een periode van 3 maanden;
- het eerste heractiveringsverzoek is gratis, voor alle volgende verzoeken kunnen de kosten ten hoogste 5 euro bedragen, te betalen door de werknemer tenzij in geval van bewezen overmacht;
- een verzoek om reactivering kan betrekking hebben op meerdere vervallen cheques
- elke vervallen cheque kan slechts eenmaal worden gereactiveerd;
- de uitgevers van cheques moeten ervoor zorgen dat de heractiveringsprocedure wordt meegedeeld;
- voor elk reactiveringsverzoek moet aan de betrokken werknemers een mededeling over de reactiveringsvoorwaarden worden gedaan.
Inwerkingtreding
Bovenstaande toelichting heeft betrekking op ontwerpteksten.
De regeling is bijgevolg nog niet definitief en onder voorbehoud van publicatie in het Belgisch Staatsblad.
Bron: NAR advies nr. 2.301 van 28 juni 2022, Bestemming van verloren of niet-gebruikte bedragen van maaltijd-, eco-, sport- en cultuurcheques en consumptiecheques – Follow-up van het advies nr. 2.171 van 30 juni 2020; Ontwerp van koninklijk besluit tot wijziging van koninklijk besluit van 28 november 1969 tot uitvoering van de wet van 27 juni 1969 tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders betreffende een reactiveringsprocedure van maaltijd-, eco- en consumptiecheques.
