Op 21/04/2023 heeft de ministerraad een voorontwerp van wet goedgekeurd dat voorzien in een aanvulling en wijziging van het Sociaal Strafwetboek. Deze wijziging is enerzijds gericht op fraudebestrijding en anderzijds op een strafvermindering voor een aantal veel voorkomende administratieve inbreuken.
Het Sociaal Strafwetboek bestaat al meer dan tien jaar. De bedoeling was dus om een evaluatie te doen, de doelstelling om gevangenisstraf als sanctie slechts als laatste redmiddel in te voeren en dus te voorzien in het onderzoek naar de mogelijkheden van depenalisering, de harmonisatie van het sociaal strafwetboek met de meest recente ontwikkelingen en ten slotte de harmonisatie van de strafmaat voor vergelijkbare inbreuken in het gewone strafrecht en het sociaal strafrecht.
5 sanctieniveaus
Momenteel bestaan er 4 sanctieniveaus. Dit zou uitgebreid worden naar 5 sanctieniveaus, waarbij niveau 5 gevangenisstraffen voorziet voor ernstige inbreuken (vb. alle ernstige inbreuken op de gezondheid, de veiligheid en het welzijn van de werknemers, georganiseerde sociale fraude,…). Vanaf niveau 2 worden de penale of administratieve boetes verzwaard, met als doel ze afschrikkend te maken.
Nieuwe regeling
| Sanctieniveau | Gevangenisstraf | Penale boete | Administratieve boete |
| Niveau 1 | / | / | 10 – 100 euro |
| Niveau 2 | / | 50 – 200 euro | 25 – 250 euro |
| Niveau 3 | / | 200 – 2.000 euro | 100 – 1.000 euro |
| Niveau 4 | / | 600 – 6.000 euro | 300 – 3.000 euro |
| Niveau 5 | 6m – 3 j | 800- 8.000 euro | 400 – 4.000 euro |
Huidige regeling
| Sanctieniveau | Gevangenisstraf | Penale boete | Administratieve boete |
| Niveau 1 | / | / | 10 – 100 euro |
| Niveau 2 | / | 50 – 500 euro | 25 – 250 euro |
| Niveau 3 | / | 100 – 1.000 euro | 50 – 500 euro |
| Niveau 4 | 6m – 3 j | 600 – 6.000 euro | 300 – 3.000 euro |
Enkele belangrijke wijzigingen
- De belofte om tegen betaling werk te zoeken of aan te bieden aan een vreemdeling voor zijn activiteit in België, wordt voortaan bestraft met gevangenisstraf.
- Gevangenisstraffen zijn nu mogelijk in geval van daden van geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag. Idem wanneer de gezondheid van de werknemer in gevaar is of wanneer het arbeidsongeval of de beroepsziekte arbeidsongeschiktheid of het overlijden van de werknemer tot gevolg heeft.
- Sociale dumping wordt opgenomen in het vijfde sanctieniveau. “Sociale dumping” wordt duidelijk gedefinieerd, zodat het verschijnsel concreet kan worden aangepakt.
- Er wordt voorzien in een verhoging van de sancties voor zwartwerk van de werknemer, van sanctieniveau 1 naar niveau 3.
- Er wordt ook voorzien in een vermindering van de strafrechtelijke aansprakelijkheid voor bepaalde veel voorkomende administratieve inbreuken, die vaak het gevolg zijn van eerlijke fouten, met name:
- Inbreuken met betrekking tot deeltijdse arbeidsovereenkomsten. Dit is een vaak voorkomende overtreding, die dikwijls door een vergeetachtige werkgever wordt begaan. Verlaging van de strafmaat van niveau 3 naar 2;
- Overtredingen met betrekking tot het personeelsregister;
- Fouten van een werkgever bij een arbeidsongeval worden verduidelijkt, waardoor een onderzoek vereist is alvorens de werkgever te sanctioneren.
Inwerkingtreding?
Het is momenteel nog onduidelijk wanneer de voorziene wijzigingen in werking zouden treden.
Bovenstaande bespreking is gebaseerd op ontwerpteksten en onder voorbehoud van publicatie in het Belgisch Staatsblad.
Bron: https://news.belgium.be/nl/aanvulling-en-wijziging-van-het-sociaal-strafwetboek; https://clarinval.belgium.be/nl/wetsontwerp-tot-aanvulling-en-wijziging-van-sociaal-stafwetboek-en-diverse-bepalingen-van-sociaal#:~:text=Op%2021%20april%202023%20heeft,zelfstandigen%20en%20kmo’s%20kunnen%20worden; https://dermagne.belgium.be/fr/un-code-p%C3%A9nal-social-renforc%C3%A9-pour-lutter-plus-efficacement-contre-les-fraudeurs%C2%A0.
