Op 15 mei 2023 is een nieuw KB tot vaststelling van specifieke maatregelen betreffende het welzijn op het werk van dienstboden en huispersoneel in werking is getreden.
Ter herinnering
Onder dienstboden worden de werknemers verstaan die in hoofdzaak huishoudelijke handenarbeid verrichten in verband met de huishouding van de werkgever of van zijn gezin, en die met deze werkgever zelf een arbeidsovereenkomst voor dienstboden hebben gesloten. Het gaat om huishoudelijk personeel, koks, nanny’s, enz.
Opgelet: het gaat hierbij niet over huishoudhulpen in de dienstenchequesector!
Onder huishoudelijk personeel worden de werknemers verstaan die in of buiten het huis van de werkgever hoofdarbeid of handenarbeid uitvoeren die geen huishoudelijke arbeid is, voor de privé-behoeften van deze werkgever of van zijn gezin, en die met deze werkgever zelf een arbeidsovereenkomst hebben gesloten. Het gaat om huisonderwijzers, chauffeurs, personeel voor tuinonderhoud, verplegend personeel, enz.
Risicoanalyse en preventiemaatregelen
De werkgever is ertoe gehouden een analyse uit te voeren van de risico’s waaraan de dienstboden of het huispersoneel kunnen worden blootgesteld en de passende preventiemaatregelen te nemen
Er wordt daarbij expliciet voorziet dat de door de FOD WASO ter beschikking gestelde interactieve tools voor de uitvoering van een online risicoanalyse die eveneens aangeeft welke preventiemaatregelen kunnen worden getroffen, gebruikt kan worden. Het gaat dan met name over de OiRA-tool dienstboden (online beschikbaar via uwrisicoanalyse.be).
Indien de desbetreffende werkgever beschikken over een risicoanalyse die passende preventiemaatregelen voorstelt (via de OIRA-tool of via een andere tool) zijn deze werkgevers vrijgesteld van een aantal verplichtingen zoals het opstellen van het globaal preventieplan, het jaaractieplan en het jaarverslag van de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk.
Gezien de bijzondere situatie van deze werknemers, die voortdurend werken bij eenzelfde particuliere werkgever, benadrukken zowel de regelgeving als de OIRA het belang van de aan hen verstrekte informatie over de risico’s en de preventiemaatregelen.
Op basis van de risicoanalyse informeert de werkgever de dienstboden of het huispersoneel over de risico’s en de preventiemaatregelen, door hen, vóór het aanvatten van de dienstbetrekking, een document te bezorgen dat, in voorkomend geval, minstens de volgende concrete gegevens bevat :
1° een beschrijving van de aard van de functie of activiteit;
2° een beschrijving van de arbeidsmiddelen, evenals de risico’s die eraan zijn verbonden;
3° de aard van de fysische, biologische of chemische agentia waaraan de dienstboden of het huispersoneel kunnen worden blootgesteld;
4° de aard van de mentale of fysieke belasting van het uit te voeren werk;
5° de te nemen preventiemaatregelen op technisch en organisatorisch niveau;
6° de aard van de noodzakelijke werkkledij of PBM;
7° de noodzaak tot het uitvoeren van een passend of specifiek gezondheidstoezicht;
8° de aard van de verplichte inentingen;
9° de onmiddellijk te nemen preventiemaatregelen die verband houden met de moederschapsbescherming;
10° de specifieke preventiemaatregelen bij tewerkstelling van jongeren;
11° de contactgegevens van de preventieadviseur-arbeidsarts en de preventieadviseur psychosociale aspecten.
Op basis van dit document verschaft de werkgever aan de dienstboden en het huispersoneel de vereiste informatie, opleiding en instructies, en zorgt ervoor dat deze voor de betrokken werknemers duidelijk en begrijpelijk zijn.
Voorafgaand gezondheidstoezicht
De dienstboden en het huispersoneel worden onderworpen aan een gepast gezondheidstoezicht, rekening houdend met de bijzondere aard van de arbeidsrelatie, die inhoudt dat het werk wordt verricht voor de privébehoeften van de werkgever of van zijn gezin. Dit betekent dat al deze werknemers vóór de aanvang van hun tewerkstelling een voorafgaande gezondheidsbeoordeling krijgen van de preventieadviseur-arbeidsarts.
Twaalf maanden na de voorafgaande gezondheidsbeoordeling worden de dienstboden en het huispersoneel onderworpen aan een gezondheidsbeoordeling om de gevoeligheid van de werknemer voor het specifieke risico waaraan hij is blootgesteld na te gaan.
- Ofwel wordt er een ander risico vastgesteld, bv. omdat zij activiteiten met welbepaald risico uitvoeren, zoals contact met huisdieren (een paard, honden, enz.), dan worden deze werknemers onderworpen aan een periodieke gezondheidsbeoordeling.
- Ofwel komen er geen andere risico’s aan het licht dan die welke verband houden met hun specifieke tewerkstellingssituatie bij een particuliere werkgever. De werkgever zorgt er dan voor dat de dienstboden en het huispersoneel elke 3 jaar worden bevraagd via een vragenlijst die toelaat om de eventuele gezondheidsproblemen die verband houden met het werk op te sporen. Als uit deze vragenlijst blijkt dat de werknemer gezondheidsproblemen heeft, wordt deze werknemer onderworpen aan een aangepaste gezondheidsbeoordeling door de preventieadviseur-arbeidsarts.
Arbeidsplaatsen
De werkgever moet ervoor zorgen dat de arbeidsplaatsen en de sociale voorzieningen voldoende verlucht, verlicht en verwarmd worden in functie van hun bestemming. De volgende sociale voorzieningen moeten voorzien worden:
- een omkleedruimte;
- een toilet en een wastafel;
- een plaats om te eten en te pauzeren;
- een douche, indien ze taken uitvoeren die bevuilend zijn.
De werkgever stelt eveneens een kast of een plaats ter beschikking waar de werknemer zijn persoonlijke voorwerpen achter slot en grendel kan bewaren.
Wanneer de dienstboden en het huispersoneel verblijven in de woning van de werkgever, moet deze ervoor zorgen dat de plaats waar deze werknemers verblijven, beantwoordt aan de regels die inzake huisvesting zijn vastgesteld door de bevoegde overheden.
Daarnaast moet de werkgever ook zorgen voor evacuatiemaatregelen in geval van brand en moet hij hierover de nodige instructies en informatie bezorgen aan de dienstboden en het huispersoneel.
Overgangsbepalingen
Er wordt voorzien in overgangsbepalingen voor werkgevers die reeds dienstboden en huispersoneel tewerkstellen op de datum van inwerkingtreding van dit besluit. Zij beschikken over een termijn van 1 jaar vanaf de inwerkingtreding om zich in regel te stellen, met inbegrip van het onderwerpen van deze werknemers aan de voorafgaande gezondheidsbeoordeling.
Bron: https://werk.belgie.be/nl/nieuws/de-wetgeving-inzake-welzijn-op-het-werk-nu-ook-van-toepassing-op-dienstboden-en-op#:~:text=Voor%20dienstboden%20en%20huispersoneel%20moeten,als%20zij%20vuil%20werk%20verrichten; KB van 07/05/2023 tot vaststelling van specifieke maatregelen betreffende het welzijn op het werk van dienstboden en huispersoneel in boek X van de codex over het welzijn op het werk (1), BS 15 mei 2023.
