De regelgeving rond het mantelzorgverlof is reeds op 1 oktober 2019 in werking getreden. Evenwel diende de werknemer die van dit mantelzorgverlof gebruik wilde maken, een erkenning van de mutualiteit te bekomen.
De erkenningsprocedure heeft wat op zich laten wachten, maar is ondertussen gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. De federale regelgever tracht met dit KB het begrip mantelzorg te definiëren en stelt de regels vast met betrekking tot hun erkenning om sociale rechten aan deze erkenning te kunnen koppelen.
Procedure voor de erkenning van de hoedanigheid van mantelzorger
De mantelzorger dient de aanvraag tot erkenning bij zijn ziekenfonds in door middel van de verklaring op erewoord. Bij het KB van 16 juni wordt een model gevoegd dat gebruikt kan worden als verklaring op eer.
De wet legt volgende voorwaarden op ter erkenning als mantelzorger:
- meerderjarig of een ontvoogde minderjarige zijn;
- een vertrouwensrelatie of een nauwe, affectieve of geografische relatie opgebouwd hebben met de geholpen persoon;
- een bestendig en daadwerkelijk verblijf in België hebben;
- ingeschreven zijn in het bevolkings- of vreemdelingenregister.
- de bijstand en hulp niet beroepshalve, kosteloos en in samenwerking met ten minste een professionele zorgverlener verstrekken;
- rekening houden met het levensproject van de geholpen persoon.
Samen met de aanvraag tot erkenning als mantelzorger zal de geholpen persoon ook een aanvraag moeten indienen en dienen beiden het aanvraagformulier te tekenen. Er wordt dus aan de geholpen persoon een zekere verantwoordelijkheid gegeven om te bepalen welke personen op hetzelfde moment de erkenning zullen hebben.
Specifieke erkenning voor de toekenning van sociale rechten
Indien de mantelzorger gebruik wenst te maken van de bijstandsregeling of een uitkering wenst te bekomen, dan dient er nog aan een aantal bijkomende voorwaarden voldaan te zijn.
De mantelzorger moet in de verklaring op eer dan bijkomend vermelden hij of zij minstens 50 uur per maand bijstand en hulp verleent, ofwel minstens 600 uur per jaar. Met deze uren wordt ook rekening gehouden met de tijd die besteed wordt aan de opleiding en ondersteuning van de mantelzorger.
Het KB somt de volgende activiteiten als activiteit van bijstand en hulp op:
- de geholpen persoon voeden
- de geholpen persoon wassen en aankleden
- boodschappen doen voor de geholpen persoon
- gaan slapen bij de geholpen persoon
- de geholpen persoon geneesmiddelen toedienen
- bijstaan bij de verplaatsing bij de geholpen persoon thuis of vanuit zijn woonplaats
- toezicht, begeleiding en psychologische ondersteuning
Voor een geholpen persoon kunnen er hoogstens drie mantelzorgers tegelijkertijd erkend zijn voor het toekennen van het sociaal recht. Indien meerdere kandidaten een aanvraag indienen als derde mantelzorger van dezelfde persoon, dan zal het ziekenfonds, voor de erkenning, rekening houden met het moment van de indiening van de aanvragen.
Duurtijd erkenning
Het ziekenfonds stelt het ziekenfonds van de geholpen persoon op de hoogte van de erkenningsaanvraag en, in voorkomend geval, van de erkenning.
Indien het ziekenfonds van de mantelzorger de erkenningsaanvraag goedkeurt, stuurt dat ziekenfonds de mantelzorger een attest om hem de beslissing mee te delen.
De erkenning als mantelzorger blijft 1 jaar geldig vanaf de ondertekening van de verklaring op erewoord. Een aanvraag tot verlenging kan ingediend worden. Daarvoor volstaat het dat de mantelzorger en de geholpen persoon op erewoord verklaren dat de situatie dermate is dat de vereisten nog steeds vervuld zijn.
Inwerkingtreding
Het koninklijk besluit treedt in werking op 1 september 2020, dus vanaf die datum kan effectief een aanvraag tot opname van mantelzorgverlof opgenomen worden, mits het bekomen van een erkenning als mantelzorger.
Bron: KB van 16 juni 2020 tot uitvoering van de wet van 12 mei 2014 betreffende de erkenning van de mantelzorger en de toekenning van sociale rechten aan de mantelzorger, BS 25 juni 2020.
