De sociale partners binnen de Nationale Arbeidsraad hebben naar aanleiding van het sociaal akkoord meerdere CAO’s over het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag (SWT) voor de periode 2021 tot 30 juni 2023 ondertekend.
Er werden twee soorten CAO’s gesloten:
De noodzakelijke interprofessionele CAO’s die het recht op een bedrijfstoeslag regelen in de bijzondere SWT-stelsels:
- nachtarbeid, bouw en zwaar beroep (met 33 jaar beroepsverleden),
- zeer lange loopbaan
- mindervaliden.
Voor alle bijzondere stelsels geldt de leeftijdsvereiste van 60 jaar, het stelsel van mindervaliden uitgezonderd.
Daarnaast de interprofessionele CAO’s waartoe sectoren kunnen toetreden zodat de SWT-ers de mogelijkheid krijgen om een aanvraag tot vrijstelling van aangepaste beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt in te dienen.
De werknemers die SWT genieten moeten immers beschikbaar blijven voor de arbeidsmarkt, doch op aangepaste wijze tot de maand, waarin ze de leeftijd van 65 jaar bereiken. “Aangepast” aangezien de werknemer niet actief moet zoeken, maar wel als werkzoekende ingeschreven moet zijn en blijven, en bij het aanbieden van een aangepaste begeleiding, ook moet meewerken.
Onder bepaalde voorwaarden kan de werknemer hier wel van afwijken, als hij voldoet aan onderstaande voorwaarden.
De CAO’s hebben betrekking op zij die op SWT gaan op basis van een stelsel:
- nachtarbeid, bouw en zwaar beroep (33 jaar beroepsverleden),
- zwaar beroep (35 jaar beroepsverleden),
- zeer lange loopbaan,
- in het kader van onderneming erkend in herstructurering of in moeilijkheden.
Even nog ter herinnering, in het algemeen SWT-stelsel is de leeftijdsvoorwaarde bepaald op 62 jaar. Het vereiste beroepsverleden bedraagt 42 jaar.
Voor het SWT omwille van een medische oorzaak (ernstige lichamelijke problemen of met het statuut van mindervalide werknemer) is een leeftijdsvoorwaarde voorzien van 58 jaar en een beroepsverleden van 35 jaar. De NAR CAO nr. 150 verlengt dit stelsel onder dezelfde voorwaarden als deze van de vorige periode. Werknemers ontslagen uiterlijk op 30 juni 2023 moeten de leeftijd van 58 jaar uiterlijk bereiken op die datum en op het effectief einde van de arbeidsovereenkomst.
Onderstaand schema geeft een overzicht van de algemene regeling en de afwijkingen hierop, van toepassing vanaf 01/07/2021:
| Welk stelsel? | Leeftijdsvereiste | Loopbaanvereiste |
| Algemeen stelsel | Leeftijd: 62 jaar | Beroepsverleden: 42 jaar |
| Stelsel vanaf 58 jaar met medische redenen | 58 jaar | 35 jaar |
| Stelsel vanaf 60 jaar met 40 jaar beroepsverleden | – Vanaf 01.07.2021: 60 jaar | 40 jaar |
| Stelsel vanaf 60 jaar in een zwaar beroep | – Vanaf 01.07.2021: 60 jaar | 35 jaar |
| Stelsel vanaf 59 jaar met 33 jaar beroepsverleden EN: – 20 jaar nachtarbeid of; – ongeschiktheid in de bouwsector of; – zwaar beroep
EN
Suppletief stelsel | – Vanaf 01.07.2021: 60 jaar | 33 jaar |
| Erkenning van het bedrijf als zijnde in moeilijkheden of in herstructurering | – vanaf 01.07.2021: 60 jaar | 10 jaar in sector in laatste 15 jaar vóór einde AO of 20 jaar |
Stelsel vanaf 60 jaar met 40 jaar beroepsverleden (CAO nr. 152, 153, 155)
Om gebruik te kunnen maken van dit SWT zal er op sectoraal niveau een cao afgesloten moeten worden waarin de lagere leeftijdsgrenzen bepaald zijn. Tevens moet de cao uitdrukkelijk vermelden dat deze is afgesloten in toepassing van de betreffende NAR-cao’s (CAO nr. 152, 153, 155).
De verlaagde toegangsleeftijden zijn van toepassing voor de periode 01.07.2021 tot 30.06.2023.
Indien de werknemer ontslagen wordt tijdens de geldigheidsduur van de CAO’s nr. 152,153,155 (01.07.2021 – 30.06.2023) kan hij op SWT, in zoverre hij de leeftijd van 60 jaar uiterlijk bereikt op het effectief einde van de arbeidsovereenkomst én tijdens de geldigheidsduur van de NAR CAO. Dus uiterlijk op 30 juni 2023. De leeftijd mag ook bereikt worden tijdens de geldigheidsduur van een verlengende NAR CAO die dezelfde leeftijd voorziet.
Stelsel vanaf 60 jaar in een zwaar beroep (CAO nr. 153 en 155)
Het SWT voor een zwaar beroep is enkel van toepassing wanneer de werknemer met beroepsverleden van 35 jaar, een minimum aantal jaren in een zwaar beroep gewerkt heeft, zijnde:
- vijf jaar in de loop van de laatste tien kalenderjaren, of
- zeven jaar in de loop van de laatste vijftien kalenderjaren.
Deze verlaging kan eveneens enkel toegepast worden wanneer er op sectoraal of ondernemingsniveau een cao voorzien wordt waarin expliciet verwezen wordt naar de NAR cao.
Stelsel vanaf 60 jaar met 33 jaar beroepsverleden (CAO nr. 151, 153, 155)
Het stelsel vanaf 60 jaar met 33 jaar beroepsverleden kan enkel met een sectorale cao ingevoerd worden, verwijzend naar de betreffende NAR cao.
De vereiste loopbaan bedraagt 33 jaar en de persoon in kwestie moet:
- minimaal twintig jaar gewerkt hebben in een arbeidsregime met nachtprestaties of;
- een aantal jaren een zwaar beroep uitgeoefend hebben zie supra onder II.
- of tewerkgesteld zijn in de bouwsector en medisch niet meer geschikt zijn voor het beroep.
Stelsel bij onderneming in moeilijkheden of herstructurering – (CAO nrs 154 en 155)
Voor ondernemingen, erkend als in moeilijkheden of in herstructurering is de toegangsleeftijd tot SWT sinds 31.12.2020 vastgesteld op 60 jaar. Dit verandert niet met de nieuwe CAO’s.
Dit bijzondere SWT-stelsel kan enkel toegepast worden wanneer er op sectoraal of ondernemingsniveau een cao voorzien wordt waarin expliciet verwezen wordt naar de NAR cao.
De NAR CAO’s zijn van toepassing voor werknemers die ontslagen worden uiterlijk op 31.12.2022 (CAO nr. 154) of 30.06.2023 (CAO nr. 155) en de leeftijd van 60 jaar uiterlijk op die datum én op het einde van de arbeidsovereenkomst bereiken.
Indien er sprake is van een collectief ontslag, moeten de betrokken werknemers ook de leeftijd van 60 jaar bereiken op het ogenblik waarop de werkgever het voornemen van collectief ontslag meedeelt aan de werknemersvertegenwoordigers.
De aanvangsdatum van de erkenning als onderneming in moeilijkheden of in herstructurering moet zich binnen de geldigheidduur van de betreffende CAO’s situeren.
Bron: Cao’s met nrs. 150,151,152,153,154,155, www.nar.be, Advies nr. 2238 van 15.07.2021 – Sociaal akkoord van 25 juni 2021 – Verlenging van de collectieve arbeidsovereenkomsten stelsels van werkloosheid met bedrijfstoeslag en landingsbanen.
