Na de verkiezingen van afgelopen zondag 26 mei is het interessant om het recht op politiek verlof even onder de loep te nemen. Sinds 1 januari 2019 is het recht op politiek verlof in Vlaanderen tevens uitgebreid.
Context
In België heeft een verkozen werknemer recht op politiek verlof. Dit houdt in dat de verkozen werknemer gedurende een aantal dagen afwezig mag zijn van het werk om een politiek mandaat uit te oefenen.
Het betreft de volgende mandaten en enkel voor werknemers uit de privésector:
- leden van de gemeenschappelijke gemeenschapscommissie, de Vlaamse gemeenschapscommissie of de Franse gemeenschapscommissie;
- leden van de Raad van de Duitstalige gemeenschappen;
- leden van de provincie-, gemeente-, of districtsraad (bestendige afgevaardigden niet);
- leden van de raad voor maatschappelijk welzijn (OCMW);
- personen die het ambt bekleden van de voorzitter van één van de voornoemde instellingen of lid zijn van hun uitvoerend college.
Voor de lokale mandaten (burgemeester, schepen, voorzitter of lid van een bureau van een districtsraad of voorzitter van het OCMW) is het politiek verlof onbetaald. In de overige mandaten heeft de werknemer wel recht op politiek verlof met behoud van het normale loon ten laste van de werkgever.
De regionale, federale en Europese parlementsleden alsmede bestendig afgevaardigden hebben geen recht op politiek verlof.
Voorwaarden politiek verlof
Werknemers kunnen politiek verlof opnemen onder de volgende voorwaarden:
- het politiek verlof mag enkel gebruikt worden voor het vervullen van opdrachten die rechtstreeks voortvloeien uit de uitoefening van het mandaat of ambt;
- de betrokken werknemers hebben enkel recht op verlof wanneer zij bij de aanvang van de uitoefening van hun ambt of mandaat hiervan een bewijs aan hun werkgever afleveren.
Duur en modaliteiten
| Mandaat in de gemeenten van het Waalse Gewest, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, de zes Vlaamse randgemeenten en Voeren | Aantal inwoners | ||
| minder dan 10.000 | van 10.000 tot 50.000 | meer dan 50.000 | |
| Lid gemeenteraad (geen burgemeester of schepen) of raad maatschappelijk welzijn (geen voorzitter of lid van het vast bureau) | 0,5 | 1 | 1 |
| Lid gemeenteraad of raad maatschappelijk welzijn (geen voorzitter, burgemeester of schepen) | 0,5 | 1 | 1 |
| Mandaat in de gemeenten van het Vlaamse Gewest met uitzondering van de zes Vlaamse randgemeenten en Voeren | |||
| Lid gemeenteraad of raad maatschappelijk welzijn (geen voorzitter, burgemeester of schepen) | 0,5 | 1 | 1 |
| Voorzitter van de gemeenteraad of raad voor het maatschappelijk welzijn | 1 | 2 | 2,5 |
- Voorzitter en de leden van de provincieraad: gedurende de duur van de zittingen van de provincieraad.
- Voorzitter en de leden van de gemeenschappelijke gemeenschapscommissie, de Vlaamse Gemeenschapscommissie, de Franse Gemeenschapscommissie, het Parlement van de Duitstalige Gemeenschap en voorzitter en de leden van de districtsraad: zij kunnen afwezig zijn gedurende 1 dag per maand.
Dit geldt ook voor de leden van de uitvoerende colleges van deze instellingen.
Gewaarborgd loon
De werknemers die voldoen aan de voorwaarden van het politiek verlof hebben, behoudens bovenvermelde uitzonderingen, recht op hun normaal loon gedurende de tijd dat zij afwezig zijn om een politiek mandaat uit te oefenen.
Het loon wordt vastgesteld volgens de feestdagenwetgeving, maar begrensd tot de maandloongrens die in aanmerking wordt genomen voor de ziekte-uitkeringen. Die grens bedraagt op dit moment 3705,73 euro.
Ontslagbescherming
Let op, werknemers die kandidaat zijn, op een verkiezingslijst staan of effectief verkozen zijn voor een politiek mandaat, genieten van ontslagbescherming. Het betreft wel enkel de werknemers die recht hebben of zouden hebben op politiek verlof indien ze verkozen waren.
Dit houdt in dat de werkgever de betreffende werknemers enkel kan ontslaan omwille van redenen vreemd aan de kandidatuur. Indien de werkgever zich hier niet aan houdt, zal hij naast een te respecteren opzeggingstermijn of een uit te betalen opzeggingsvergoeding ook een beschermingsvergoeding van zes maanden brutoloon verschuldigd zijn.
Uitbreiding
Met een koninklijk besluit van 4 april 2019 is het toepassingsgebied voor het politiek verlof uitgebreid en dit retroactief vanaf 1 januari 2019. Vanaf deze datum moet namelijk elk OCMW een bijzonder comité voor sociale dienst inrichten, met uitzondering van de 6 Vlaamse randgemeenten en Voeren. Dit comité is onder meer bevoegd voor de individuele dossiers, inzake maatschappelijke dienstverlening en maatschappelijke integratie. De leden van dit bijzonder comité hebben het recht om gedurende een aantal dagen afwezig te zijn van het werk met behoud van loon.
Voor deze leden geldt volgend verlof:
- 0,5 werkdag/maand in gemeenten met minder dan 10.000 inwoners;
- 1 werkdag/maand in gemeenten met 10.000 of meer inwoners.
Bron: Wet van 19 juli 1976 tot instelling van een verlof voor de uitoefening van een politiek mandaat; KB van 28 december 1976 betreffende de duur en de voorwaarden van gebruikmaking van het verlof, verleend bij de wet van 19 juli 1976 tot instelling van een verlof voor de uitoefening van een politiek mandaat, BS 31 december 1976; KB van 5 april 2001 tot uitvoering van artikel 4bis § 1 en § 2 van de wet van 19 juli 1976 tot instelling van een verlof voor de uitoefening van een politiek mandaat, BS 19 april 2001; KB van 4 april 2019 tot wijziging van het koninklijk besluit van 28 december 1976 betreffende de duur en de voorwaarden van gebruikmaking van het verlof, verleend bij de wet van 19 juli 1976 tot instelling van een verlof voor de uitoefening van een politiek mandaat, BS 23 april 2019.
