De arbeidsdeal heeft verscheidene opleidingsverplichtingen ingevoerd voor de werkgever:
- Ondernemingen met minstens 20 werknemers moeten vanaf kalenderjaar 2023 formeel een jaarlijks opleidingsplan opstellen
- Voor ondernemingen met minstens 10 werknemers geldt een individueel opleidingsrecht per werknemer. Dit recht wordt uitgedrukt in een opleidingskrediet van dagen of uren.
Individueel opleidingsrecht
Het individueel opleidingsrecht in ondernemingen met minstens 20 werknemers bedraagt in 2024 4 dagen en vanaf 2024 5 dagen per VTE. Een sectorale cao afgesloten voor 30 september 2023 kan het individueel opleidingsrecht verminderen tot 2.
Voor werkgevers met minstens 10 en minder dan 20 werknemers gaat het slechts om één opleidingsdag per VTE per jaar.
Werkgevers die minder dan 10 werknemers tewerkstellen, vallen buiten het toepassingsgebied.
Berekening van het aantal werknemers
Het aantal werknemers wordt berekend in voltijdse equivalenten op basis van de gemiddelde tewerkstelling van de referteperiode voorafgaand aan een tweejaarlijkse periode die ten vroegste kan aanvangen op 1 januari 2022. De referteperiode bestaat uit het vierde kwartaal van het voorlaatste jaar en de eerste drie kwartalen van het laatste jaar voorafgaand aan de tweejaarlijkse periode.
Om het gemiddeld aantal tewerkgestelde werknemers in voltijdse equivalenten tijdens de referteperiode te berekenen, wordt het totaal van de op het einde van elk kwartaal van de referteperiode aangegeven werknemers in voltijdse equivalenten aan de RSZ, gedeeld door het aantal kwartalen waarvoor de werkgever werknemers heeft aangegeven. Waren er geen aangiftes tijdens de referteperiode, dan wordt er gekeken naar het aantal werknemers op de laatste dag van het kwartaal met de eerste tewerkstelling na de referteperiode.
Uitzendkrachten moeten meegenomen worden in de telling van het uitzendbureau aangezien het over de juridische werkgever gaat.
Voorbeeld voor tweejaarlijkse periode 2022 : Q4 2021 + Q1 2022 + Q2 2022 + Q3 2022.
Sectorale cao of individuele opleidingsrekening
Bij werkgevers met minstens 20 werknemers wordt het individueel opleidingsrecht geconcretiseerd door een sectorale cao ofwel via een individuele opleidingsrekening.
De sociale partners hebben tot 30 september de tijd om een kader te scheppen en eventueel af te wijken van het aantal opleidingsdagen, zonder evenwel minder dan 2 te bedragen of lager te zijn dan het huidige recht binnen de sector of bij de werkgever.
Als er geen sectorale cao voorhanden is of de werkgever wilt hier niet op wachten, kan de werkgever een individuele opleidingsrekening beheren voor de werknemers.
Deze opleidingsrekening moet minstens volgende elementen bevatten:
- de identiteit van de werknemer: naam, voornaam, datum en plaats van geboorte, adres en rijksregisternummer;
- het arbeidsregime;
- het bevoegde paritair (sub)comité;
- het opleidingskrediet;
- het aantal gevolgde opleidingsdagen en het aantal overblijvende dagen of het aantal over te dragen dagen naar het volgende jaar (= saldo opleidingskrediet). Telkens
wanneer de werknemer een opleiding volgt, moet het aantal gevolgde opleidingsdagen geregistreerd worden op dit formulier.
Verder gelden er nog een aantal specifieke verplichtingen zoals o.a. het bijhouden van de opleidingsrekening van het persoonlijk dossier van de werknemer, informeren van nieuwe werknemers, het jaarlijks bezorgen door de werkgever van het overzicht van het saldo, …
Ook hier geldt dat het uitzendkantoor de juridische werkgever is en moet het uitzendkantoor m.a.w. de opleidingsdagen van de uitzendkrachten registreren en bijhouden.
Als er geen cao of individuele opleidingsrekening voorhanden is, geldt er automatisch een recht van 4 dagen in 2023 en 5 vanaf 2024.
Opleidingskrediet : concreet
Zoals hierboven vermeld, wordt het opleidingskrediet berekend per VTE. Het kan uitgedrukt worden in dagen of uren.
Voor deeltijdse werknemers wordt het krediet verhoudingsgewijs aangepast in functie van het tewerkstellingsregime en de aantal maanden gedeeld door 12 waarbinnen de werknemer werkzaam is bij de werkgever.
Het krediet mag niet aangepast worden in verhouding tot eventuele schorsingen.
Na een periode van 5 jaar moet het saldo terug op 0 gezet worden.
Uitzendkrachten kunnen zowel bij de klant-gebruiker als bij het uitzendkantoor het opleidingskrediet gebruiken. Het is evenwel het uitzendkantoor die als juridische werkgever de eindverantwoordelijkheid draagt. Het is bijgevolg aangewezen dat de uitzendkantoren dit goed afspreken met de klant-gebruikers zodat de correcte informatie uitgewisseld wordt.
De FOD WASO zegt tevens heel uitdrukkelijk dat het over een recht gaat van de werknemer, en geen verplichting. Opleidingen die verplicht zijn in het kader van de uitvoering van het werk, dienen uiteraard wel door de werknemer gevolgd te worden. Deze opleidingen kunnen meegenomen worden in rekening gebracht worden van het opleidingskrediet.
Einde arbeidsovereenkomst?
De Memorie van Toelichting zegt het volgende :
“De werknemer die wordt ontslagen, anders dan voor dringende reden in zijn hoofde, moet in elk geval de mogelijkheid krijgen alle opleidingsdagen op te nemen waarop hij recht heeft en dit vóór het einde van zijn overeenkomst.”
Wanneer de arbeidsovereenkomst een einde neemt behoudens wanneer hij zelf ontslag neemt of de arbeidsovereenkomst een einde neemt omwille van een dringende reden, heeft de werknemer het recht om het opgebouwde opleidingskrediet op te nemen tijdens de opzeggingsperiode.
Indien de opzeggingstermijn geheel of gedeeltelijk wordt vervangen door de betaling van een opzeggingsvergoeding, wordt het resterende opleidingskrediet beschouwd als een verworven voordeel uit hoofde van de arbeidsovereenkomst. Met evenwel de nuancering dat dit niet het gevolg mag hebben dat de opzeggingstermijn of – vergoeding verhoogd.
Registratie via Federal Learning Account?
In deze account kunnen de opleidingsdagen waarop de werknemer recht heeft, de reeds gevolgde opleidingsdagen en de gevolgde opleidingen geraadpleegd worden. Ook het overgedragen opleidingskrediet zou zichtbaar zijn.
Deze account is persoonsgebonden en raadpleegbaar gedurende de actieve loopbaan op de Belgische arbeidsmarkt.
Werkgevers moeten via deze online-applicatie binnen de 20 dagen na einde van een opleiding of opleidingscyclus per werknemer de gevolgde opleidingen moeten registreren.
Voorlopig is deze tool nog niet in actief en bestaat er nog veel onduidelijkheid over.
De Nationale Arbeidsraad heeft zich hierover uitgesproken en de volgende aanbevelingen gedaan :
- Het Federal Learning Account moet ruimer bekeken worden en uitgebreid worden naar het Individual Learning account, zijnde een platform dat niet enkel toegankelijk is voor werknemers maar ook bijvoorbeeld bijklussers, studenten, … anders zorgt het nog voor onduidelijkheid als er meerdere platformen voorhanden zijn.
- De termijn van 20 dagen is te kort. Idealiter zou deze 3 maanden bedragen.
- De sectorale opleidingen moeten rechtstreeks in het platform vermeld worden zonder tussenkomst van de werkgever.
- De tool moet compatibel zijn met bestaande systemen zodat een koppeling mogelijk is.
- Uitklaren GDPR-luik
Als deze tool actief zou worden, zal het uitzendkantoor de opleidingen van de uitzendkrachten dienen te registeren.
Opleidingsplan
Werkgevers met minstens 20 werknemers moeten jaarlijks een formeel opleidingsplan opstellen tegen 31 maart.
Voor de berekening van het aantal werknemers moeten de uitzendkantoren de uitzendkrachten meenemen bij de telling om de drempels te bepalen.
Meer informatie over het opleidingsplan vind je terug in ons artikel “Deadline opleidingsplan en Federal Learning Account – update“.
Bron: website FOD WASO – individueel opleidingsrecht & FAQ ; website FOD WASO – opleidingsplan & FAQ; Advies NAR nr. 2.359 van 5 april 2023 betreffende het wetsontwerp betreffende de oprichting en het beheer van de Federal Learning Account (FLA) in het kader van de Individual Learning Account (ILA)
