De hevige regenval van midden juli en de daarmee gepaard gaande overstromingen in bepaalde gebieden hebben tot gevolg dat de uitvoering van de arbeidsovereenkomst voor bepaalde werknemers onmogelijk was en dat deze geschorst werd.
De RVA heeft hieromtrent specifieke instructies gepubliceerd. In de eerste communicatie werd hierbij een onderscheid gemaakt tussen tijdelijke werkloosheid slecht weer en tijdelijke werkloosheid wegens overmacht.
Ondertussen heeft de RVA de instructies aangepast zodat alle tijdelijke werkloosheid als gevolg van bovenvermelde omstandigheden aangegeven kunnen worden als tijdelijke werkloosheid overmacht.
Algemeen
Als algemeen principe geldt dat tijdelijke werkloosheid wegens overmacht veronderstelt dat de uitvoering van het werk tijdelijk volledig onmogelijk is.
Bijvoorbeeld: indien de werknemer het werk niet kan uitoefenen omdat de plaats van tewerkstelling is ondergelopen, de infrastructuur van de werkgever is aangetast of vernietigd of omdat de werknemer niet op de plaats van het werk kan raken doordat het openbaar vervoer onderbroken is of doordat de wegen overstroomd zijn.
Gelet op de uitzonderlijke situatie zal tot en met 31 maart 2022 aanvaard worden dat ook omstandigheden die op zich het werk niet rechtstreeks onmogelijk maken toch een reden kunnen zijn om tijdelijke werkloosheid wegens overmacht in te roepen. Het gaat om situaties waarin de werknemer getroffen is door ernstige schade of verliezen en daardoor in de onmogelijkheid is om te gaan werken omdat hij prioriteit moet geven aan nieuwe huisvesting zoeken, de opkuis of herstellingswerken van zijn woning, zijn schadedossier regelen of naar alternatieve vervoermiddelen zoeken.
Er wordt daarbij ook aanvaard dat de tijdelijke werkloosheid wegens overmacht alternerend kan zijn. Dit betekent dat de werknemers niet doorlopend tijdelijk werkloos moeten worden gesteld. Er kan worden afgewisseld tussen de werknemers.
Voorwaarden
Tijdelijke werkloosheid wegens overmacht is slechts mogelijk indien volgende voorwaarden voldaan zijn:
- De uitvoering van het werk is volledig onmogelijk (dit is bijvoorbeeld niet het geval indien de werknemer kan telewerken);
- De uitvoering van het werk is slechts tijdelijk onmogelijk. Dat is niet (meer) het geval indien vaststaat dat de uitvoering van de arbeidsovereenkomst niet meer zal worden hervat (bijvoorbeeld omdat de werkgever beslist de werkzaamheden niet opnieuw op te starten of omdat de werknemer definitief verhuist en daardoor het werk bij de werkgever niet meer zal hervatten)
- Er is geen vervangwerk mogelijk (bijv. opruimwerken);
- De werknemer heeft voor die dag(en) niet reeds verlof of recuperatie genomen;
- De werknemer heeft voor die dag(en) geen recht op gewaarborgd dagloon op grond van artikel 27 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten (vb. de werknemer mag niet reeds aan zijn dagtaak begonnen zijn of op het werk aangekomen zijn of indien de werkgever niet toelaat dat de werknemer het werk op de bedrijfslocatie komt verrichten indien het voorziene telewerk onmogelijk is).
- De werknemer kan op geen andere manier het werk bereiken (vb. met eigen of alternatieve vervoermiddelen).
Procedure?
Normaal gezien moet voor tijdelijke werkloosheid wegens overmacht de gebruikelijke procedure gevolgd worden, met name dat de werkgever een mededeling van de tijdelijke werkloosheid wegens overmacht of slecht weer moet versturen (via ’tijdelijke werkloosheid invoeren op de website van de RSZ).
Gelet op de coronacrisis geldt er tot 30/06/2022 voor alle vormen van tijdelijke werkloosheid nog steeds een uitzondering m.b.t. het afleveren van een C3.2A controlekaart en het verrichten van ASR scenario 2.
Periode 14/07/2021 – 31/07/2021
In de instructies geeft de RVA echter aan dat voor de dagen van tijdelijke werkloosheid gelegen in de periode van 14 juli tot en met 31 juli 2021 de tijdelijke werkloosheid ook zonder mededeling zal worden aanvaard. In dat geval moet de werkgever enkel in de ASR aangifte (ASR werkloosheid scenario 5 – C3.2 werkgever maandelijkse aangifte) voor de dagen van tijdelijke werkloosheid “overmacht” (code aard van de dag 5.4) als reden “uitzonderlijke weersomstandigheden” meedelen.
Periode vanaf 01/08/2021
Voor de periode vanaf 1 augustus 2021 moet de werkgever elektronisch een mededeling van de tijdelijke werkloosheid naar de RVA versturen. Deze aangifte moet de voorziene duur van de overmacht vermelden alsook de reden.
| Indien de werkgever getroffen wordt | Indien de werknemer getroffen wordt | |
| Reden | OVERSTROMINGEN – TEWERKSTELLINGSPLAATS IN HET GETROFFEN GEBIED | OVERSTROMINGEN – WOONPLAATS WERKNEMER IN HET GETROFFEN GEBIED |
| Voorziene duur | Maximaal voor een periode van drie maanden (eventueel verlengbaar)
| Maximaal voor een periode van drie maanden (eventueel verlengbaar) Tot uiterlijk 31/03/2022! |
Daarnaast is het vereist dat de werkgever in de rubriek opmerkingen een concrete omschrijving van de omstandigheden geeft (vb. opruimwerken in overstroomde woning, geen vervoermiddel om zich naar het werk te begeven,….). Er moeten geen bewijsstukken bij de aangifte worden toegevoegd.
Er zal ook nog steeds een ASR aangifte (ASR werkloosheid scenario 5 – C3.2 werkgever maandelijkse aangifte) voor de dagen van tijdelijke werkloosheid “overmacht” opgemaakt moeten worden.
Opgelet: De RVA heeft haar instructies aangepast en de overmacht als gevolg van de persoonlijke situatie van de werknemer (reden 2) verlengd tot 31 december 2021. Hierdoor zou het kunnen dat er reeds een aangifte gedaan, en ook aanvaard werd tot en met 15 augustus 2021, 31 augustus 2021, 30 september 2021 of 31 december 2021. Voor een eventuele verlenging (tot uiterlijk 31/03/2022) zal de werkgever dus een nieuwe aangifte moeten doen.
Werknemer?
Indien de werknemer een uitkeringsaanvraag moet indienen, kan hij voor uitkeringsaanvragen tot en met 30 juni 2022 gebruikmaken van het vereenvoudigde formulier C3.2-WERKNEMER-CORONA.
Werknemers die hun vast verblijfsadres verloren hebben en tijdelijk elders zijn gaan wonen, moeten daarvan geen aangifte doen indien deze situatie beperkt is tot 30 september 2021.
Ook indien de werkloze of een werknemer in loopbaanonderbreking of tijdskrediet gaat inwonen bij familieleden of vrienden zal dit tijdens deze periode zonder invloed zijn t.e.m. 30/06/2022:
- voor de gezinscategorie waartoe hij behoort;
- voor de gezinscategorie van de personen met wie hij tijdelijk gaat samenwonen.
Opgelet: Vanaf 1 oktober 2021 moeten werklozen vragen om hun gezinstoestand te kunnen behouden aan de hand van een verklaring (C110-Overstromingen) bij hun uitbetalingsinstelling.
Vanaf 1.10.2021 en tot en met 30.06.2022 kan de onderbreker, met het formulier Verklaring LO Overstromingen, aan de RVA verklaren dat hij tijdelijk bij iemand anders woont of tijdelijk onderdak biedt aan een of meer personen ten gevolge van de overstromingen van 14 en 15 juli 2021. Dit formulier wordt ook gebruikt om het einde van de tijdelijke verhuis of onderdak aan te geven.
Vrijwilligerswerk?
Er geldt een vrijstelling van aangifte voor de tijdelijk en volledig werklozen die vrijwilligerswerk verrichten in het kader van het opruimen van de getroffen gebieden of de hulp aan de getroffen bevolking en dit t.e.m. 31 maart 2022.
Bron: Nieuwsbericht RVA van 12 augustus 2021, 19 augustus 2021 en 9 september 2021, www.rva.be/nl/nieuws/uitzonderlijke-weersomstandigheden-overstromingen-specifieke-regelingen-voor-de-werkloosheid; https://www.rva.be/nl/nieuws/tijdelijke-werkloosheid-te-wijten-aan-de-uitzonderlijk-slechte-weersomstandigheden-overstromingen; https://www.rva.be/nl/nieuws/uitzonderlijke-weersomstandigheden-overstromingen-specifieke-regelingen-voor-de-werkloosheid; https://www.rva.be/nl/nieuws/uitzonderlijke-weersomstandigheden-overstromingen-specifieke-regelingen-voor-de-werkloosheid.
